مهم‌ترین دعاوی تجاری در ایران

کلیه دعاوی تجاری :

کلیه دعاوی تجاری، ناظر به اختلافات و منازعاتی است که در بستر روابط حقوقی تجار و شرکت‌های تجاری یا در جریان اعمال و معاملات تجاری، به موجب قانون تجارت و سایر مقررات ناظر بر فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی، حادث می‌گردد. این دعاوی به موجب مقررات آمره حقوق تجارت، آیین دادرسی مدنی و در موارد خاص، آیین دادرسی کیفری، قابل طرح و رسیدگی در مراجع قضایی ذی‌صلاح می‌باشند.

دسته‌بندی دعاوی تجاری به شرح زیر است.

1. دعاوی راجع به اسناد تجاری:

از قبیل دعاوی مربوط به چک، سفته، برات، ظهرنویسی، واخواست، اعتراض عدم پرداخت، اقامه دعوی علیه ظهرنویس یا ضامن، و مطالبه خسارات ناشی از تأخیر تأدیه.

2. دعاوی ناشی از معاملات تجاری:

شامل اختلافات مربوط به بیع تجاری، اجاره اماکن تجاری، حمل‌ونقل کالا، قراردادهای نمایندگی، توزیع، فرانچایز، عاملیت فروش، و نیز دعاوی ناشی از قراردادهای تأمین مالی یا اعتبار اسنادی (L/C).

3. دعاوی بین تجار:

شامل کلیه دعاوی که طرفین آن از تجار باشند و دعوی نیز مربوط به اعمال تجارتی موضوع ماده 2 قانون تجارت باشد، مانند مشارکت‌های تجاری، تسویه حساب‌های فی‌مابین، فسخ قراردادهای تجاری و مطالبه ضرر و زیان ناشی از تخلف قراردادی.

4. دعاوی شرکت‌های تجاری:

مانند دعاوی مربوط به ثبت، تغییرات، انحلال، ادغام، ابطال تصمیمات مجامع عمومی، مطالبه سهم‌الشرکه، تفکیک سرمایه، مسئولیت مدیران و بازرسان و سایر دعاوی ناشی از شخصیت حقوقی شرکت‌های تجاری.

5. دعاوی مربوط به ورشکستگی:

از جمله تقاضای صدور حکم ورشکستگی، اعتراض به حکم ورشکستگی، تقاضای صدور قرار توقف، تصفیه و تقسیم دارایی ورشکسته، اعتراض به لیست مطالبات، و اقامه دعوی علیه مدیر یا شخص ثالث به اتهام ورشکستگی به تقصیر یا تقلب.

6. دعاوی ناشی از مالکیت صنعتی و تجاری:

مانند دعاوی مربوط به علائم تجاری، نام‌های تجاری، طرح‌های صنعتی، اسرار تجاری، و نقض حقوق مالکیت فکری در حوزه تجارت.

7. دعاوی مربوط به رقابت تجاری غیرمنصفانه:

نظیر اقامه دعوی علیه اقدامات مخل رقابت سالم، افشای اطلاعات محرمانه، جلب مشتری به روش‌های نامشروع، و جعل برند تجاری.

8. دعاوی گمرکی و واردات و صادرات کالا:

مانند اعتراض به تعرفه گمرکی، عدم ترخیص کالا، تخلفات ارزی، و مقررات مربوط به تجارت بین‌الملل.

9. دعاوی داوری تجاری داخلی و بین‌المللی:

شامل اعتراض به رأی داور، اجرای رأی داوری داخلی یا خارجی، و رسیدگی به موافقت‌نامه‌های داوری تجاری.

مرجع صالح:

رسیدگی به اکثر دعاوی تجاری در صلاحیت دادگاه‌های حقوقی عمومی (شعب تخصصی امور تجاری)، دادگاه‌های تجدیدنظر استان، و در موارد خاص، دیوان عالی کشور می‌باشد. همچنین در خصوص شرکت‌های تجاری، دادگاه ثبت شرکت‌ها و اداره ثبت شرکت‌ها نقش مهمی ایفا می‌نمایند. در دعاوی با جنبه بین‌المللی، داوری‌های تجاری و نهادهای حل‌وفصل اختلافات نیز مورد توجه است.