در حقوق کیفری، “مسائل و پرونده‌های مهم کیفری” به موضوعات و دعاوی‌ای گفته می‌شود که دارای اهمیت حقوقی، اجتماعی یا قضایی خاصی بوده و ممکن است باعث تحول در رویه قضایی، قانون‌گذاری یا توجه عمومی شوند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین مسائل کیفری با زبان حقوقی بیان می‌گردد:

1. قتل عمد و شبه‌عمد

 از مهم‌ترین جرائم علیه اشخاص است که در زمره جرائم مستوجب قصاص نفس یا دیه قرار می‌گیرد.

مواد قانونی مرتبط: مواد ۲۹۰ تا ۳۰۳ قانون مجازات اسلامی.

مسائل حقوقی مهم: تشخیص عمد یا شبه‌عمد بودن قتل، اثبات قصد مرتکب، شرایط قصاص، و نقش اولیای دم.

2. جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور

 شامل اقدام علیه امنیت ملی، جاسوسی، محاربه، بغی و افساد فی‌الارض می‌باشد.

مواد قانونی مرتبط: مواد ۲۷۸ تا ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی.

مسائل حقوقی مهم: تفسیر مفاهیمی چون “افساد فی‌الارض”، شرایط تحقق “محاربه”، تشخیص سازمان‌یافتگی و عنصر معنوی جرم.

3. فساد مالی، ارتشا و اختلاس

 جرایمی که از سوی کارکنان دولت یا مأموران عمومی صورت می‌گیرد و منجر به تضییع اموال عمومی می‌شود.

مواد قانونی مرتبط: قانون مجازات اسلامی، قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری.

مسائل حقوقی مهم: احراز سوءنیت، بررسی رابطه استخدامی، میزان مال مورد ارتشاء یا اختلاس و آثار آن.

4. کلاهبرداری و جرائم مالی سازمان‌یافته

 فریب اشخاص برای تحصیل مال غیر از طریق وسایل متقلبانه، گاه در قالب باندها و شبکه‌های مجرمانه.

مواد قانونی مرتبط: ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری.

مسائل حقوقی مهم: احراز فریب، عنصر روانی جرم، نحوه شناسایی باند مجرمانه و صلاحیت دادگاه.

5. قاچاق مواد مخدر

واردات، صادرات، نگهداری، حمل یا توزیع مواد مخدر از جمله جرایم علیه سلامت عمومی محسوب می‌شود.

مواد قانونی مرتبط: قانون مبارزه با مواد مخدر و اصلاحیه‌های آن.

مسائل حقوقی مهم: میزان مواد مکشوفه، قصد و علم مرتکب، تکرار جرم، و تأثیر میزان در مجازات (اعدام، حبس ابد، مصادره اموال).

6. تجاوز جنسی و جرائم علیه عفت عمومی

 شامل زنا، لواط، تفخیذ، قوادی، و سایر جرائم منافی عفت است.

مواد قانونی مرتبط: کتاب حدود قانون مجازات اسلامی (مواد ۲۲۱ تا ۲۵۴).

مسائل حقوقی مهم: اثبات جرم از طریق اقرار، شهادت، علم قاضی یا قرائن، و تأثیر رضایت در برخی جرایم.

7. اسیدپاشی

 جرم خاص با نتایج جسمی و روحی شدید برای بزه‌دیده.

مواد قانونی مرتبط: قانون تشدید مجازات اسیدپاشی مصوب ۱۳۹۸.

مسائل حقوقی مهم: قصد مجرمانه، تعیین نوع مجازات (قصاص یا دیه)، و بررسی امکان ترمیم خسارات.

8. خشونت خانگی و کودک‌آزاری

 آسیب جسمی یا روحی به اعضای خانواده، به‌ویژه کودکان و زنان.

مواد قانونی مرتبط: قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، قانون حمایت از خانواده.

مسائل حقوقی مهم: شناسایی مصادیق خشونت، دخالت نهادهای حمایتی، ترک انفاق و اثبات سوءرفتار.

9. خیانت در امانت

 تصاحب یا تلف کردن مالی که به امانت سپرده شده است، برخلاف توافق.

رکن مادی: سپرده شدن مال به‌صورت قانونی.

رکن معنوی: قصد ضرر به مالک.

مجازات: حبس از ۶ ماه تا ۳ سال (ماده ۶۷۴ ق.م.ا).

 10. سرقت

 ربودن مال منقول متعلق به غیر، معمولاً به‌صورت پنهانی.

رکن مادی: ربایش مال.

رکن معنوی: قصد تملک و محروم کردن مالک.

مجازات: بسته به نوع سرقت (حدی یا تعزیری)؛ از شلاق و حبس تا قطع دست (در سرقت حدی با شرایط خاص).

11. جعل

 ساختن یا دست‌بردن در نوشته، سند، امضا یا مهر به قصد فریب.

رکن مادی: تغییر یا ایجاد سند جعلی.

رکن معنوی: قصد فریب و استفاده.

مجازات: بسته به نوع سند (عادی یا رسمی)؛ حبس از ۶ ماه تا ۱۰ سال (مواد ۵۲۳ تا ۵۴۲ ق.م.ا